Enflasyon muhasebesi nedir?

Enflasyon muhasebesi, şirketlerin parasal olmayan değerlerinin ilgili hesap dönemlerindeki gerçek satın alım gücünü yansıtması amacıyla uygulanan bir düzeltme yöntemidir. Başka bir deyişle, yüksek enflasyon ortamında eldeki değerler üzerindeki enflasyon etkisini gidermeyi hedefler. Bu sayede şirketlerin enflasyondan arındırılmış, gerçek kâr-zararları bilançolarına yansıtılır.

Enflasyon muhasebesi ne zaman uygulanacak?

Gerekli şartlar oluştuğunda, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu son yayınlanan tebliğ uyarınca işletmeler isterlerse, 31.12.2023 tarihli bilanço tablosunu enflasyon muhasebesi çerçevesinde düzeltilmiş değerleriyle alabileceklerdir. 2024 yılında da geçici vergi dönemlerinde bilanço hesaplarını değerleyerek uygulamaya devam edebileceklerdir. Dolayısıyla şirketler, 2023 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi beyannamesini vermeden önce önce bu uygulamayı devreye almak zorundadır.

Türkiye’de enflasyon muhasebesi

Türkiye’de enflasyon muhasebesi ilk kez 2003 yılında 213 Sayılı VUK’nda yapılan değişiklikle uygulamaya alınmıştır. Bu uygulama başlatılırken, üst üste üç dönem %100’ü ve mevcut dönemde %10’u aşan enflasyon artışı yaşanması ana koşul olarak belirlenmiştir. Bu koşulun mevcut olmadığı durumlarda enflasyon muhasebesi uygulaması kendiliğinden sona erer. Bu kapsamda, 2003 ve 2004 yıllarında uygulanan enflasyon muhasebesi 2005 yılı itibarıyla uygulamadan kaldırılmıştır. 2021 yılında enflasyon muhasebesini gerektiren şartların yeniden ortaya çıkmasıyla birlikte ilgili tebliğler yayımlanmış, ancak uygulamanın hayata geçirilmesi için gerekli hazırlıkların yapılması amacıyla süreç 2023 yılına ertelenmiştir.

Enflasyon muhasebesi nasıl yapılır?

Enflasyon muhasebesinin ilk adımı, düzeltmeye tabi olacak parasal kıymetleri ve parasal olmayan kıymetleri belirlemektir. Bu kıymetler tek düzen hesap planına göre hazırlanmış bilanço üzerinden belirlendikten sonra, ilişkili tarihler ile enflasyon muhasebesinin uygulanacağı 31.12.2023 tarihi arasındaki enflasyon etkisi ve düzeltme katsayısı hesaplanır. Bu katsayı kullanılarak, uygulamaya tabi kalemler üzerinde ilgili düzeltmeler yapılır ve enflasyon etkisinden arındırılmış tutarlar ortaya çıkar.

Enflasyon muhasebesi kimlere zorunludur?

Yayınlanan taslak tebliğe göre tam vergi mükellefi olan ve bilanço esasına göre defter tutan tüm şirketler enflasyon muhasebesini uygulamak zorundadır. Başka bir deyişle, kolektif, adi komandit ve adi şirketler de dâhil olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi ödemekle yükümlü bilanço esasına göre defter tutan şirketler için enflasyon muhasebesi yoluyla enflasyon düzeltmesi yapılması zorunludur. 2023 yılında kurulmuş şirketler de aynı şekilde taslak tebliğe göre enflasyon muhasebesini uygulamakla yükümlü olacaktır.